Σπιρομέτρηση
Η σπιρομέτρηση είναι μία μέθοδος μέτρησης της αναπνευστικής λειτουργίας και χρησιμοποιείται ευρέως για τη διάγνωση και παρακολούθηση του άσθματος. Μπορεί να πραγματοποιηθεί συνήθως από την ηλικία των 6 ετών και απαιτεί καλή συνεργασία του ασθενούς κατά τη διάρκεια των χειρισμών.
Η δυναμική σπιρομέτρηση μετράει τον όγκο του αέρα που εκπνέεται κατά τη βίαιη εκπνοή, ενώ ο πιο σημαντικός δείκτης είναι ο όγκος αέρα που εκπνέεται στο πρώτο δευτερόλεπτο της βίαιης εκπνοής. Ακριβώς πριν την έναρξη της μέτρησης τοποθετείται ένα ρινοπίεστρο στη μύτη και στη συνέχεια ο/η ασθενής θα πρέπει να βάλει το επιστόμιο ανάμεσα στα δόντια του και να σφραγίσει τα χείλη γύρω από αυτό. Ο/Η ασθενής παραμένει καθιστός/ή και αναπνέει ήρεμα. Μετά από ήρεμη αναπνοή ζητείται από τον/την ασθενή να εισπνεύσει όσο πιο βαθιά μπορεί και έπειτα, χωρίς διακοπή, να εκπνεύσει όσο πιο γρήγορα και όσο περισσότερο μπορεί. Ο χειρισμός ολοκληρώνεται με ήρεμες αναπνοές.
Συνήθως χρειάζονται αρκετές διαφορετικές μετρήσεις έτσι ώστε να ληφθούν οι βέλτιστες τιμές. Τα κινούμενα σχέδια που προβάλλονται στην οθόνη κατά τη διάρκεια της εξέτασης βοηθούν τους μικρούς ασθενείς στη διεκπεραίωση της απαιτητικής αυτής εξέτασης με την καλύτερη δυνατή τεχνική. Όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο, επαναλαμβάνονται οι μετρήσεις μετά τη χορήγηση βρογχοδιασταλτικού φαρμάκου (απαιτείται αναμονή 15 λεπτών). Συνδυάζεται με την παλμική ταλαντωσιμετρία.
Παλμική Ταλαντωσιμετρία
Η παλμική tαλαντωσιμετρία είναι μια εξέταση που βοηθάει στην έγκαιρη διάγνωση και παρακολούθηση του άσθματος. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ήδη από την ηλικία των 3-4 ετών, ενώ απαιτεί ελάχιστη συνεργασία από τους μικρούς ασθενείς. Το παιδί θα πρέπει απλά να αναπνέει ήρεμα για 20 δευτερόλεπτα. Ακριβώς πριν την έναρξη της μέτρησης τοποθετείται ένα ρινοπίεστρο στη μύτη και στη συνέχεια ο/η ασθενής θα πρέπει να βάλει το επιστόμιο ανάμεσα στα δόντια του και να σφραγίσει τα χείλη γύρω από αυτό, ενώ ταυτόχρονα πιέζει τα μάγουλα, προς αποφυγή διαφυγής της αντίστασης.
Συνήθως γίνονται πέντε διαφορετικές μετρήσεις, ενώ αν αυτό κριθεί απαραίτητο, επαναλαμβάνονται μετά τη χορήγηση βρογχοδιασταλτικού φαρμάκου (απαιτείται αναμονή 15 λεπτών). Η εξέταση βασίζεται στις εξαναγκασμένες ταλαντώσεις και επιτρέπει το γρήγορο και αξιόπιστο προσδιορισμό της αντίστασης των αεραγωγών με ανάλυση της ήρεμης αναπνοής. Μετράει δηλαδή τη δυσκολία που συναντάει ο αέρας από τη στιγμή που εισέρχεται στο στόμα μέχρι τη στιγμή που φτάνει στα τελευταία μικροσκοπικά τμήματα του πνεύμονα. Σε περίπτωση που η ηλικία του παιδιού το επιτρέπει, συνδυάζεται με σπιρομέτρηση.
Μέτρηση εκπνεόμενου Μονοξειδίου του αζώτου
Η μέθοδος αυτή αποτελεί μία μη επεμβατική διαδικασία κατά την οποία γίνεται αξιολόγηση της φλεγμονής των αεραγωγών με μέτρηση του εκπνεόμενου μονοξείδίου του αζώτου. Χρησιμοποιείται ήδη από την ηλικία των 6-7 ετών και είναι σχετικά εύκολη στη χρήση.
Το μηχάνημα διαθέτει κινούμενα σχέδια φιλικά προς το παιδί και μετράει το εκπνεόμενο Μονοξείδιο του αζώτου σε μία εκπνοή με σταθερή ροή, διάρκειας 10 δευτερολεπτών. Ανάλογα με το αποτέλεσμα που προκύπτει, εκτιμάται η ηωσινοφιλική φλεγμονή στους πνεύμονες. Ασθενείς με αλλεργικό άσθμα έχουν συνήθως υψηλές τιμές ΝΟ. Συνδυαστικά με τις υπόλοιπες δοκιμασίες ελέγχου της αναπνοής, συνδράμει στη διάγνωση, παρακολούθηση και θεραπεία του άσθματος.
Δοκιμασίες Βρογχικής Πρόκλησης
Οι δοκιμασίες βρογχικής πρόκλησης αποτελούν ένα ακόμα εργαλείο στη διάγνωση του άσθματος. Χρησιμοποιούνται συνήθως όταν η σπιρομέτρηση είναι φυσιολογική, αλλά οι ασθενείς παρουσιάζουν συμπτώματα που συνάδουν με βρογχική υπεραντιδραστικότητα (βήχα κατά την άσκηση, την έκθεση σε κρύο αέρα/ έντονα αρώματα κά). Γίνεται συνήθως σε μεγαλύτερα παιδιά/εφήβους, καθώς είναι αρκετά απαιτητική και απαιτεί απόλυτη συνεργασία και ταχύτητα. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης χορηγείται σταδιακά αυξανόμενη δόση του κατάλληλου φαρμάκου στον/στην ασθενήκαι γίνονται σπιρομετρήσεις κ ταλαντωσιμετρία αμέσως μετά.
Η δοκιμασία ολοκληρώνεται όταν αποδειχτεί η βρογχική υπεραντιδραστικότητα ή νωρίτερα, εάν αυτή δε γίνεται ανεχτή από τον/την ασθενή. Στο τέλος χορηγείται πάντα βρογχοδιασταλτικό φάρμακο για τη λύση του βρογχόσπασμου.
Ροομέτρηση
Η ροομέτρηση είναι μία αδρή μέθοδος μέτρησης της αναπνευστικής λειτουργίας που χρησιμοποιείται κυρίως από τους ίδιους τους ασθενείς για την παρακολούθηση του άσθματος στο σπίτι. Συνήθως προτείνεται η καθημερινή χρήση του δύο φορές τη μέρα για δύο εβδομάδες. Ο/Η ασθενής φυσάει δυνατά σε έναν κύλινδρο και ο μετρητής δείχνει μία τιμή που είναι ανάλογη με τη ροή του αέρα που περνάει μέσα από τον κύλινδρο. Όταν υπάρχουν μεγάλες διαφοροποιήσεις στις διάφορες μετρήσεις μπορεί να σημαίνει πως ο/η ασθενής έχει άσθμα.